Op bezoek bij onze Panhardspecialisten

Veel leden van onze club onderhouden zelf hun Panhard(s) en schrikken er niet voor terug om zelf kleine modificaties aan te brengen, maar het grote werk dat laten de meesten toch graag over aan een van onze specialisten. In deze serie artikelen gaan we op bezoek bij die specialisten om te zien wat zij voor de Panhardist kunnen betekenen. Als eerste bezoeken we Peter Breed in zijn garage in Heemskerk.

Peter Breed

Peter in zijn kantoortje

De nu drieënzestigjarige Peter Breed groeide op onder de rook van de IJmuidense hoogovens, waar ook zijn vader werkte. Peter was enige van de drie kinderen Breed die van jongs af aan zijn vader hielp bij zijn hobby/bijverdienste, het repareren van oude auto’s. Dat waren veelal Panhards die tegen het einde van hun levensloop voor weinig geld gekocht, opgeknapt en weer verkocht werden. Zo was Peter al een ervaren sleutelaar voordat hij op de technische school terecht kwam. Die school was niet zijn ding en al snel ging Peter bij een garage werken en specialiseerde hij zich daar verder. Op vierentwintigjarige leeftijd vond hij dat hij op eigen benen kon staan en begon zelf het Panhard garagebedrijf dat hij nu, 30 jaar later nog steeds bestiert.

Garage Breed

Garage Breed, de twee bruggen zijn bezet

De garage is als enige in Nederland gespecialiseerd in Panhards. Jaarlijks komen er zo’n vijf vooroorlogse- en enkele tientallen naoorlogse Panhards voorbij. Verder worden er ook auto’s van alle andere merken onderhouden, gerepareerd en/of gekeurd. Tot zover klinkt het als een redelijk standaard verhaal. Maar vergis je niet in deze garage gebeuren bijzondere dingen, zoals bijvoorbeeld:

• even in een winternacht op en neer naar Reims rijden om daar de motor van een Panhard Z1, die aan een wintertrial mee deed, te vervangen;

• eigen vervoer van auto’s met een zelfgebouwde oprijwagen op basis van een Citroën CX;

  

  De ‘Tekkel’ met een Dyna X

   

• het succesvol revitaliseren van onderstaande lang geleden ingeslapen vooroorlogse Panhard SansSoupapesdieselmotor (Knight), dit is nu de enige lopende motor van dit type ter wereld;

Panhard SansSoupapes Dieselmotor uit 1929

• het regelmatig repareren van Franse SansSoupapes motoren omdat het daar kennelijk niet (zo goed?) mogelijk is.

Deze Dynamic kwam voor een kapot drijfstanglager….

.. het lager is inderdaad defect, maar de krukas blijkt inmiddels onrond

Onderdelen

De levering van Panhard onderdelen is, omdat de productie van de auto’s in 1967 gestaakt werd, een speciaal geval. Er is in Nederland weliswaar een clubmagazijn voor onderdelen, maar dat is voornamelijk gericht op de kleinere verbruiksartikelen. Grotere onderdelen zijn daar, als zij al leverbaar zijn, vaak ook behoorlijk gesleten. Peter Breed ziet hier mogelijkheden en zijn winkel met naar nieuw gereviseerde draaiende onderdelen is inmiddels in opbouw.

Een bus waarmee een krukas gerepareerd wordt

Al weer jaren geleden begon hij met de gedachte ‘maak nieuw van oud’ aan de revisie van (na oorlogse) krukassen. Zijn methode bestaat uit het afslijpen van de kruktappen, waarna er bussen om de kruktappen heen gekrompen worden. De zo ‘vernieuwde’ krukas kan op zijn beurt ooit later opnieuw ‘vernieuwd’ worden. Inmiddels is in de praktijk gebleken dat deze methode solide krukassen oplevert.

• Krukassen zijn nu op omruilbasis verkrijgbaar, de oude inleveren, € 1750,- betalen en een vernieuwde krukas mee naar huis! Lever je geen oude in dan wordt de rekening € 2250,-.

• Cilinderbussen voor de voor-oorlogse SansSoupapes motoren zijn niet meer verkrijgbaar en alleen in Roemenië schijnt nog iemand te zijn die dergelijke bussen kan maken. Peter heeft daarom voorzichtig een productie gestart en hoopt binnen niet al te lange tijd ook zulke bussen te kunnen leveren. De kostprijs van de bussen, zo’n € 1500,- zal wellicht een probleem worden.

• Andere gereviseerde onderdelen, met name voor de boxermotoren, worden inmiddels net als krukassen geleverd op omruil basis. Hierbij valt te denken aan complete trommel- en schijfremmen, naven, fusees, versnellingsbakken, cilinders met zuigers etc.

Remonderdelen zowel als complete remmen

Peter met een lade nieuwe zuigers

• een webshop voor al die onderdelen is nog in voorbereiding en daarin zal ook een door Peter op de Panhards aangepaste 123 ontsteking te vinden zijn.

Deel van de voorraad vernieuwde onderdelen

Onderhoud

Jaarlijkse de kleppen stellen is volgens Peter absoluut noodzakelijk, een complete beurt is beter en dat kun je ook zelf doen. Laat je het doen bij Peter dan kost je dat € 250,- en daarvoor worden dan natuurlijk ook de kleppen gesteld.

Modificaties i.v.m. huidig verkeer, files, moderne olie en benzine etc.

Het verkeer is erg veranderd sinds de productie van de laatste Panhard en ook zijn er producten op de markt gekomen die toen nog niet bestonden. Originaliteit is natuurlijk belangrijk, maar moeten we onze Panhards toch niet wat aanpassen? Peter geeft antwoord op onze vragen:

• Zouden we een oliefilter moeten inbouwen?
  • De huidige motorolie is aanzienlijk beter dan die van een halve eeuw geleden en dat maakt de noodzaak van een oliefilter wat kleiner, maar een oliefilter is zonder meer aan te raden.
• Welke olie raadt jij aan?
  • Kroon olie 10W60, dat is een lekker dikke olie die goed bij onze auto’s past en gelijk voorkomt dat het irritante oliedruklampje steeds knippert.
• Is een oliepomp met een hogere opbrengst aan te bevelen?
  • Ja, zonder meer, maar maak het niet te gek een pomp met een opbrengst van 1,7 x nominaal (zoals die van Lauffenberger) is voldoende.
• Om het olie verhaal af te maken, is een oliekoeler noodzakelijk?
  • Mijn stelregel is dat de olietemperatuur van een Panhard in graden Celsius globaal gelijk is aan de snelheid van de auto in km/u. Rijd je dus 120 km/u reken dan op een olietemperatuur van om en nabij de 120 °C en dat is eigenlijk al 20 °C te hoog. Een oliekoeler is dus zeker niet overbodig!
• Ik heb een elektrische brandstofpomp gemonteerd om ‘vapour lock’ te voorkomen, vind jij zo’n pomp een aanrader?
  • Nee, mijn ervaring is dat ‘vapour lock’ problemen meestal eigenlijk problemen met een oververhitte bobine zijn.
• Zou je een elektronische ontsteking moeten overwegen?
  • De traditionele ontsteking van de Panhards heeft twee in het oog springende eigenschappen, een onevenredig hoog stroomverbruik bij lage toerentallen (file) en afnemende vonksterkte bij hogere toerentallen. Wil je in de file niet stil komen staan met een oververhitte bobine, neem dan een elektronische ontsteking. Maar neem dan wel een echte, want het ‘Velleman kitje’ garandeert eigenlijk alleen minder slijtage van de contactpuntjes, de temperatuur van de bobine zal er niet door zakken.
• En een wisselstroomdynamo?
  • Een wisselstroomdynamo levert in tegenstelling tot zijn voorganger de gelijkstroomdynamo, al bij stationair draaien voldoende stroom, dat is vooral in de file een groot goed. Alleen daarom al durf ik zo’n ding aan te bevelen.
• Ik rijd al enige tijd naar tevredenheid met een VW koppeling, hoe kijk jij daar tegenaan?
  

Een VW diafragma koppeling in Panhard sferen

• • Als ik een koppeling vervang komt er standaard een VW diafragma koppeling in, dat is zonder meer beter dan de ouderwetse Panhard vinger koppeling.
• Mijn 24 stuurt erg zwaar, is daar iets aan te doen?
  • Verhoog de bandenspanning vóór tot 2,5 bar, de band kan dat heel goed aan en zal in het midden wellicht wat meer slijten, maar in de bochten rijd je meer op de randen van het loopvlak en dat compenseert dat grotendeels.
• De verlichting van mijn Panhard is wel erg zwak, zijn led-lampen een oplossing?
  • Ik heb zelf in mijn koplampen halogeen lampen gemonteerd. De led lampen die ik heb geprobeerd gaven allemaal een fout lichtbeeld, misschien dat er ooit betere komen. Voor de andere lampen zijn led vervangers wel bruikbaar.
• Is siliconen remvloeistof (Dot 5.0) aan te raden?
  • Ja zeker, ik kan het iedereen aanbevelen en gebruik het zelf ook zoveel mogelijk.
• Ik rijd altijd op Euro 98 / E10, moet ik toch voorzichtiger zijn?
  • Er is in principe niets tegen E10 in een ‘moderne’ Panhard, alle mogelijk gevoelige onderdelen zijn immers al lang vervangen door nieuwe, E10 bestendige exemplaren.
• Ik heb ooit NOS (nieuwe exemplaren uit oude voorraad) rubberen onderdelen in mijn hoofdremcilinder gemonteerd, ze bleken na korte tijd uiteen te vallen. Is dat een bekend item?
  • Ja zeker, ik monteer daarom uitsluitend moderne materialen want dat spul uit oude voorraden is of al over de houdbaarheidsdatum heen of het is niet bestand tegen moderne olie en/of benzine.
• We hebben met het besprokene een mooi verhaal voor de Panhardisten, heb je nog een laatste aanbeveling voor hen?
  • Ja, je moet vooral genieten van je auto en er dus ook regelmatig mee gaan rijden. Laat hem niet de hele winter stilstaan, stilstand is zeker ook voor een auto achteruitgang en er zijn ook dan voldoende mooie dagen om leuke ritten te maken.

Kr.

Panhard Automobielclub Nederland