Binnenwerken

De ‘123’ ontsteking

Het is al weer lang geleden dat de eigenaar van ‘123 Ignition’ elektronische binnenwerken van zijn product aan Peter Breed leverde, om die in Ducellier en SEV verdelers van onze Dyna/PL17’s te laten inbouwen. In die tijd leende ik voor een paar weken zo’n elektronische ‘123 Ignition’ ontsteking van hem, voor in mijn 17 Break.

N.B. Een 123Ignition verdeler is te hoog voor een Panhard 24. Peter Breed is bezig om het binnenwerk van de 123Ignition verdeler in het ultra lage verdelerhuis van een gereviseerde SEV in te bouwen. Wordt vervolgd.

De 123 Ignition verdeler

De USB aansluiting is door het gat te zien

Het is een verdeler waarin niet alleen de stroom van de bobine wordt omgeleid naar de twee bougies waar waarvan de onderbreker volledig elektronisch is en met behulp van een computerprogramma ‘gemapt’ kan worden. De verdeler kreeg ik met de instellingen van Peter mee en op een sleutelmiddag in Heemskerk vertelde ik iedereen mijn ervaringen. Grootste verschil was wel dat de verdeler nooit meer een arbeidsslag miste. Of het aan de verdeler lag weet ik niet maar op de weg naar huis draaide mijn motor bij Wassenaar in de soep en op één cilinder haalde ik kruipend mijn garage. Niettemin is het concept van een elektronische én programmeerbare ontsteking interessant: inderdaad helemaal niet nodig maar interessant. En we doen dit voor de hobby hè.

Er zijn nogal wat mogelijkheden om je ontsteking te veranderen of te verbeteren. Een greep.

1. Reviseer je verdeler (nieuw lagerbusje en spelingsvrij asje, check de centrifugaal vervroeging voor standaardmotoren onderin de verdeler, check of de drukdoos van de vacuüm vervroeging nog werkt en monteer een nieuw en niet te slap slangetje naar de carburateur). Prima oplossing.
2. Monteer nieuwe contactpunten en stel de afstand zorgvuldig in.
3. Monteer een nieuwe bobine een kies er één die je ook met elektronische ontsteking kunt gebruiken. Bijvoorbeeld Marelli BAEQ056.
4. Wanneer je een elektronische transistor onderbreker (Velleman) monteert zal je je puntjes nooit meer hoeven te vervangen omdat ze niet meer inbranden maar alleen de transistor schakelen. Controleren moet je ze nog wel omdat de onderbreker nok kan slijten (koop New Old Stock met slijtvaster fiber nokjes).
5. Elektronische ontsteking maak je eenvoudig met een Velleman kitje van nog geen € 20,- en een passende bobine. Dubbele elektronische ontsteking maakte ik in de 24BT, de 17break en PL17 Tigre met twee Velleman kitjes en twee dubbele Facet of Marelli bobines voor Fiat 126 of van Dynatek motorfietsen.
6. Koop een door Hugue Dannenmuller gereviseerde verdeler waarin opto-elektronische onderbreker met HAL sensor zit. Makkelijk op tijd te stellen en geen slijtage op je onderbreker nok meer en nog slechts van de rotor die de vonk verdeelt in de verdelerkap.
7. Koop een 123Ignition elektronische verdeler die als extra heeft dat je de onderbreker kunt programmeren. Dan heb je bovendien een gloednieuwe spelingsvrije verdeler die zo in onze Panhard past*). Voor onze motoren is dat leuk maar niet nodig: hobby hè…

123 kwam met USB en Bluetooth versies

De ontwikkeling van de ‘123 Ignition) ging overigens steeds verder. Daarom kocht ik dus een 123Ignition verdeler voor de Panhard die je over een USB aansluiting met een WINDOWS programma kan programmeren. Met een oude Apple laptop met WINDOWS kan ik die programmeren. De USB versie kan je twee programmastanden geven en met een schakelaar kan je daartussen wisselen…

Een auto had Ik er echter niet voor want die reden al met dubbele ontstekingen en mechanische onderbrekers.

Op je telefoon

Toen de nog geavanceerdere TUNE+ versie van de ‘123’ uitkwam kocht ik die ook, want die verdeler kan je over Bluetooth en je Apple of zelfs je Android telefoon programmeren. Daarbij heeft die versie nog een aantal goodies: het dashboard op je telefoon geeft metertjes aan waar de tijd, de snelheid, het toerental, de accuspanning, de temperatuur in het verdelerhuis plùs de centrifugaal– en vacuümvervroeging is af te lezen…

De grijze Dyna W2 Camionette reed mijn eerste 2500 kilometer met een wrakke verdeler, maar toen zat er ook nog maar één werkende schokbreker onder. Na een reis naar Bretagne op en neer heb ik de 123-Ignition TUNE+ gemonteerd maar ik kreeg de afstelling niet voor elkaar. Het lukte me niet met de instellingen van Peter Breed en ook niet met de geduldige assistentie van Ries Kruidernier. En dus reed ik naar de landelijke ‘123-Ignition’ expert in Gouda: Leen APK.

De 123 in de Panhard

Zoals waarschijnlijk wel bekend is de maximale vervroeging bij 3000 toeren per minuut 32 graden. Die bestaat uit:

• de statische vervroeging (de onderbreker opent vóór het dode punt),
• de vacuüm vervoeging veroorzaakt door de onderdruk in de carburateur door een drukdoos die in het verdelerhuis het onderbrekerplateau verdraait,
• en je hebt voor standaardmotoren een centrifugaalvervroeging met gewichtjes en veertjes onderin het verdelerhuis.

Wanneer de voetplaat van het verdelerhuis is gekoppeld met de choke, dan voegt die er bij de koude start nog eens 19-24 graden voorontsteking aan toe.

Het instellen van de 123Ignition verdeler op de motor is simpel en een LED onder de verdelerkap geeft aan wanneer je – met het vliegwiel in BDP– de verdeler goed hebt staan: de statische voorontsteking. De handleiding is daarover wel duidelijk. De bedrading is eenvoudig. Maar dan.

Compleet setje

In ons werkplaats-handboek staan twee grafieken één voor de vacuüm veroeging en één voor de centrifugaal vervroeging. Onze Panhard-motoren worden met hun mechanische verdeler zo afgesteld dat we een statische vervroeging hebben van 4,5-5,5 (Tigre 8,5 – 9,5) tanden op de starterkrans die 104 tanden telt. Dit betekent 360 / 104 tanden is 3,46 graden per tand). Dat komt overeen met 15,6-19 graden verdraaiing van de krukas t.o.v. het BDP. Onze dynamische centrifugaal-vervroeging voegt daar bij meer dan 4000 toeren nog eens 14-18 graden aan toe omdat de verdeler inwendig verdraait. De vacuümvervroeging tenslotte voegt daar met 300 gram/cm² nog eens 14-16 graden aan toe tot 1500 toeren. De totale vervroeging is dan maximaal tussen de 42,5 (M10S) en 48 graden (M8N).

In ons werkplaatshandboek hebben we prachtige grafieken voor verschillende verdelers waarbij op de x-as de relatieve onderdruk in gram/cm² is aangegeven en op de y-as de vervroeging in graden van de verdeler. Maar met de handleiding van 123 Ignition erbij staan we voor een raadsel.

Allereerst wil 123Ignition dat je de absolute druk invoert in kiloPascal en niet de relatieve druk in gram/cm². We gaan nu uit van het gegeven dat de gemiddelde luchtdruk 1000 hPa ofwel 100 kPa is. Met deze kennis gaan we nu heel andere waarden voor vacuümvervroeging invullen in onze ‘123’ tabel… In de nieuwe versies van de ‘123’ die met met Bluetooth zijn uitgerust kan je gelukkig ook de waardes invullen als relatieve druk in Bar of zelfs inch kwikkolom… Makkelijk!

De tweede grafiek gaat over het verdeler-toerental op de X-as en de vervroeging in graden (van de verdeler?) op de y-as. De verdeler draait net zo snel als de nokkenas maar de krukas draait dus twee maal sneller. Voor de 123Ignition programmatuur, op zowel de bluetooth als de USB versie, is dat van belang want die gaat uit van het krukas-toerental.

Met de 123Iginition verdeler heb je dus een nieuwe spelingsvrije verdeler met een elektronische programmeerbare onderbreker. Zeker niet goedkoop maar we doen het voor de hobby… En een opgeknapte oude verdeler kan het ook prima doen!

Wellicht Classicautoelec.com die 123Ignition USB én Bluetooth versies te koop heeft, suggereert dat een BOSCH verdelerkap 6D30 met 4 zij aansluitingen net past.

Door: Peter Drijver

Met dank aan Peter Breed en Pierre Peters

Panhard Automobielclub Nederland